Απαντάς σε αγγελία. Για δουλειά. Εσύ. Και άλλοι 300. Με περισσότερα ίσως πτυχία από εσένα. Και περισσότερη προϋπηρεσία. Και ίσως και πιο όμορφο εικαστικά βιογραφικό από το δικό σου. Αλλά μπαίνεις σε shortlist. Γιατί το βιογραφικό σου “κάτι λέει”. Γιατί ήσουν από τους λίγους που στέλνουν διαβιβαστική στοχευμένη στη θέση. Και σε καλούν σε interview. Γιατί πρέπει να σε δουν και από κοντά. Και σηκώνεσαι. Και βάζεις το καλό σου χαμόγελο. Και τα καλά σου ρούχα. Και πας. Και είσαι όπως πρέπει: ήρεμος, σταθερός, συνετός, απαντάς σε κάθε ερώτημα. Δεν ρωτάς το οικονομικό μην κάνεις “άσχημη εντύπωση”. Δηλώνεις ότι θέλεις να κάνεις καριέρα. Αφήνεις να εννοηθεί ότι η δουλειά δεν σε τρομάζει. Τηρείς όλους τους κανόνες. Και φεύγεις. Και τα έχεις πάει καλά. Γιατί το βιογραφικό σου είναι καλό. Και το πτυχίο σου επίσης. Και ήσουν κύριος στις απαντήσεις σου. Και δεν ρώτησες και για το μισθό. Αλλά δεν σε πήραν ποτέ τηλέφωνο για 2η συνάντηση. Ίσως ήταν πολλά τα βιογραφικά. Ίσως ήταν άλλοι πιο ικανοί από εσένα. Κανείς δεν ξέρει...
Η αγορά εργασίας και στην Ελλάδα πλέον, έχει αποκτήσει έναν έντονο και άκρως ανταγωνιστικό χαρακτήρα. Και ενώ παλαιότερα επικρατούσε το πτυχίο, τώρα πλέον ο ανταγωνισμός είναι οξύς διότι όλοι σχεδόν έχουν ένα τουλάχιστον πτυχίο. Κατά τις περασμένες δεκαετίες ένας υπάλληλος ή στέλεχος με ήπιο και συμβατικό χαρακτήρα και πτυχίο, πληρούσε τα απαραίτητα εφόδια για να πάρει μία θέση. Γιατί τότε όλοι έψαχναν αυτόν τον ήσυχο υπάλληλο που μπορεί να κάνει τη δουλειά. Και αυτό έγινε κουλτούρα και όλοι πλέον στα interview μέσα από μία από στόμα σε στόμα φήμη που επικρατεί από τα παλαιά χρόνια, προβάλλουν το ήσυχο προφίλ του συνεργάτη / υπαλλήλου / στελέχους, ένα προφίλ που δεν δημιουργεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σχέση με τους άλλους ήσυχους που μπαίνουν πριν ή μετά από εσένα.
Για σκέψου:
Είσαι καλός, όπως όλοι.
Έχεις πτυχίο, όπως όλοι.
Δεν λες πολλά, όπως όλοι.
Έχεις προϋπηρεσία, όπως όλοι.
Είσαι καθώς πρέπει, όπως όλοι.
Έχεις διάθεση για δουλειά, όπως όλοι.
Έχεις υποχρεώσεις και την χρειάζεσαι τη δουλειά, όπως όλοι.
Και τελικά τη θέση την παίρνει ένας από όλους. Και φυσικά όχι εσύ. Γιατί αυτός που την πήρε ήταν καλύτερος. Κάπου. Αλλά δεν ξέρεις που. Και απορείς. Όπως απορούν και οι άλλοι.
Έχω κάνει εκατοντάδες interview με ανθρώπους που είχαν περίπου τα ίδια χαρακτηριστικά, τις ίδιες σπουδές, την ίδια προϋπηρεσία. Η αλήθεια είναι ότι μπορώ να ανακαλέσω ελάχιστους στο μυαλό μου και να θυμηθώ το πρόσωπό τους ή τις συζητήσεις μας. Και αυτό διότι οι πολλοί με τα πολλά κοινά χαρακτηριστικά είχαν την ίδια κοινή επίσης με τους πολλούς συμπεριφορά. Είναι σαν να βλέπεις ένα καμβά με πράσινες και κόκκινες βούλες. Οι διαφορές τους είναι ελάχιστες. Δύσκολα τις παρατηρείς. Στην πραγματικότητα από μακριά, φαίνονται όλες ίδιες.
Μπορώ όμως να ανακαλέσω εύκολα στο μυαλό μου ανθρώπους που ενώ είχαν τα ίδια χαρακτηριστικά με τους άλλους, κατάφεραν στο interview να κάνουν τη διαφορά. Και να τροποποιηθούν από το σύνολο, βάζοντας το βιογραφικό τους εύκολα πια στην τελική πεντάδα. Είναι οι άνθρωποι που γνωρίζουν ότι δύο σελίδες χαρτί δεν μπορούν να αποτυπώσουν μία ολόκληρη προσωπικότητα. Είναι άνθρωποι που γνωρίζουν ότι το βιογραφικό είναι για να σου ανοίξει την πόρτα. Αλλά όχι για να σου δώσει την καρέκλα. Είναι οι άνθρωποι που εκπέμπουν ενέργεια, μία ενέργειά που πλημμύριζε το χώρο από την στιγμή που άνοιγε η πόρτα και καθ' όλη τη διάρκεια της επικοινωνίας.
Το μοντέλο του υπαλλήλου έχει αλλάξει σήμερα. Παλαιότερα κάθε ένας είχε μία ειδικότητα και με αυτή έκανε καριέρα. Σήμερα τα πράγματα είναι αλλιώς. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε σήμερα είτε πάνω στο γραφείο μας, είτε κατά τις διαπροσωπικές και επαγγελματικές μας σχέσεις απαιτούν περισσότερες δεξιότητες, χειρισμούς και ικανότητες. Δεν αρκεί να γνωρίζεις κάτι. Πρέπει να γνωρίζεις πολλά. Και αυτά τα πολλά να έχεις τη δυνατότητα να τα διαχειριστείς και να τα χρησιμοποιήσεις με τέτοιο τρόπο ώστε να φέρνουν πάντα για εσένα και την εταιρεία σου το μέγιστο κατά το δυνατό αποτέλεσμα. Και αυτό απαιτεί ενέργεια.
Η πρώτη εικόνα ενός ανθρώπου σε ένα interview είναι η εικόνα αυτού του ανθρώπου στην καθημερινότητα της δουλειάς του. Ένας άνθρωπος με ενέργεια, έχει στιβαρό λόγο, έχει εικόνα και άποψη, έχει έντονο βλέμμα, δίνει την προσοχή του, επεξεργάζεται γρήγορα, συμμετέχει... Ξέρει ποιος είναι, ξέρες τι θέλει, ξέρει πως να το κατακτήσει. Ο άνθρωπος αυτός με το ίδιο σχεδόν βιογραφικό με όλους τους άλλους, είναι ένας άνθρωπος με συγκριτικά πλεονεκτήματα που κάνει τη διαφορά. Και αυτός που θα κάνει τη διαφορά είναι και αυτός που θα πάρει τη θέση.
Η ενέργεια είναι θέμα ψυχολογίας. Θετικής ψυχολογίας ή ηττοπαθούς ψυχολογίας.
Η ηττοπαθής ψυχολογία αφορά στην πλειοψηφία των υποψηφίων οι οποίοι μπαίνοντας σε μία συνέντευξη σκέφτονται:
- Είμαι εδώ για να σας δείξω ότι είμαι καλός και αξίζω να μου δώσετε τη δουλειά...
- Είμαι εδώ για να σας παρακαλέσω να μου δώσετε τη δουλειά...
- Είμαι εδώ γιατί έχω ανάγκη και πρέπει να πάρω τη δουλειά...
- Είμαι εδώ γιατί δεν με κάλεσε κανένας άλλος και δεν έχω εναλλακτική.
Από την άλλη πλευρά του γραφείου, το στέλεχος της επιχείρησης που είναι αυτός που θα επιλέξει ποιοι θα είναι αυτοί που θα περάσουν στην επόμενη φάση και έχοντας μπροστά του μία στοίβα βιογραφικά με τα ίδια σχεδόν χαρακτηριστικά, θέλει να δει εκείνον ο οποίος με την συμπεριφορά του και με την ενέργειά του θα τον πείσει πως είναι ο άνθρωπος που ψάχνει. Αυτός ο συγκεκριμένος λοιπόν, δεν έχει κατά νου να πείσει ότι θέλει τη δουλειά γιατί την έχει ανάγκη (φυσικά και την έχει ανάγκη), ή να υπογραμμίσει πως μπορεί να κάνει τα πάντα ακόμη και με λίγα (ακόμη και αν θα έκανε τα πάντα ακόμη και με λιγότερα) αλλά έχει σαν βασικό μέλημα και στόχο να δείξει στον συνομιλητή του ότι προσλαμβάνοντας τον, θα έχει πολλαπλά οφέλη. Ο υποψήφιος αυτός αντί να μπει στην ψυχολογία “παλεύω με άλλα 100 βιογραφικά - φαντάσματα”, έχει μπει στην συνέντευξη με την θετική ψυχολογία (ψυχολογία του νικητή) προετοιμασμένος να διεκδικήσει και να πάρει αυτό που ο ίδιος πιστεύει ότι δικαιωματικά πρέπει να έχει. Έτσι αντί να τηρεί σιωπή ιχθύος σε κάθε ερώτηση και να κάθεται στην “ καρέκλα”, δράττεται κάθε ευκαιρίας να δηλώνει στον συνομιλητή του με τη στάση και την ενέργειά του πως:
- Είμαι εδώ γιατί ξέρω ότι είμαι ο πιο κατάλληλος να καλύψω με επιτυχία τις απαιτήσεις της θέσης.
- Είμαι εδώ γιατί είμαι αυτό που ψάχνεις.
- Είμαι εδώ γιατί η αγγελία έγραφε το όνομά μου.
- Είμαι εδώ γιατί αυτό που ψάχνεις είναι αυτό που θέλω να κάνω!
Πριν μπείτε σε ένα interview επιλέξτε ποια από τις δύο συμπεριφορές σας εκφράζουν περισσότερο και ποια από αυτές θα υιοθετήσετε για την συνέντευξή σας.
Αν είναι μέσα στις 4 πρώτες, τότε να γνωρίζετε ότι ο ανταγωνισμός είναι δύσκολος μιας και οι περισσότεροι που θα παρελάσουν για την συνέντευξη είναι αυτής της ψυχολογίας. Και έχουν σχεδόν το ίδιο βιογραφικό με το δικό σας.
Αν επιλέξετε ότι είναι πιο κοντά στα θέλω και τις ανάγκες σας μία φράση μεταξύ 5 με 8 τότε να ξέρετε ότι έχοντας την και μόνο κατά νου, η ενέργεια που θα εκπέμπετε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης θα αποτελέσει και το συγκριτικό πλεονέκτημα που πρέπει να δείξετε για να πάρετε τη θέση. Όχι με φανφάρες και με υπεροψία, αλλά με πίστη στον εαυτό σας, σύνεση, σιγουριά και ευγένεια. Μία σύνεση και μία ευγένεια που σε κάθε έκφανσή της θα δηλώνει με σιγουριά τη προσωπική σας πίστη πως “Εγώ είμαι αυτό που εσύ χρειάζεσαι”.
Και αυτό δεν είναι θέμα πτυχίου. Είναι θέμα προσωπικής ενέργειας.
Και πιστέψτε με. Ένα εξαιρετικό βιογραφικό δεν λέει τίποτα όταν ο άνθρωπος ο οποίος αναφέρεται στο βιογραφικό, δεν διακατέχεται από μοναδικά, στοιχειώδη και σύγχρονα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με ένα μέτριο βιογραφικό. Το βιογραφικό μπορεί να μην λέει πολλά, αλλά η προσωπικότητα μπορεί να διακατέχεται από τόση ενέργεια που είναι ικανή να καλύψει τις ελλείψεις του βιογραφικού.
Κάποια στιγμή, σε μία από τις πολλές συνεντεύξεις για μία σημαντική διευθυντική θέση σε κάποια εταιρεία που εργαζόμουν, λάβαμε ένα βιογραφικό από μία κοπέλα το οποίο με άριστα το 10, της έβαζες 11! Η συγκεκριμένη εργαζόταν σε πολύ μεγάλη επιχείρηση (πολυεθνική) με εξαιρετική θέση για πολλά χρόνια. Και ήταν ακόμη ενεργή. Σκεφτήκαμε πως για να θέλει να αποχωρήσει θα έχει τους λόγους της. Και την καλέσαμε σε μία συνάντηση. Μέσα από την χαρτογράφηση του βιογραφικού αυτό που περιμέναμε να αντικρίσουμε είναι μία κοπέλα, 30κάτι, με δυνατή χειραψία, καθαρό λόγο και γλώσσα σώματος που αποπνέει σιγουριά και αυτοπεποίθηση. Τέτοιο βιογραφικό δεν το συναντάς εύκολα. Ήμασταν σίγουροι πως πετύχαμε τον άνθρωπό μας. Και ήρθε η ώρα για την συνέντευξη. Μία συνέντευξη που καταβαραθρώθηκε μόνο και μόνο από την γλώσσα του σώματός της. Μια γλώσσα που δύσκολα μπορούσες να ακούσεις, αλλά εύκολα μπορούσες να διαβάσεις μιας και καθ’ όλη την διάρκεια της συνέντευξης έξυνε νωχελικά με το ένα χέρι της το άλλο, απέφευγε να κάνει οπτική επαφή, δεν είχε ή δεν εξέφραζε καμία γνώμη σε ερωτήματα που της έθεταν ενώ ο κορμός της στην καρέκλα ήταν ελαφρώς γυρισμένος στο πλάι τύπου: λίγο που έχω νυστάξει, λίγο που η ταινία δεν έχει δράση, να κοιμηθώ καλύτερα;
Ε και επειδή μάλλον νύσταζε, την αφήσαμε να πάει για ύπνο και δεν την πήραμε ποτέ πίσω τηλέφωνο για να μην την ξυπνήσουμε. Αναμφισβήτητα θα είναι από τις συνεντεύξεις που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Όχι για τις σπουδές και τα πτυχία που ούτε καν σήμερα θυμάμαι, αλλά για τα περίεργα συναισθήματα που με έκανε να νοιώσω. Και ναι, είναι γνωστό πως κανείς δεν θυμάται τι ακριβώς του είπες... Όλοι θυμούνται πως ακριβώς τους έκανες να νοιώσουν...
Φροντίστε σε κάθε συνέντευξη να αφήνετε πίσω σας αυτό που θα τους κάνει να νοιώθουν πως από όλες τις συνεντεύξεις η δική σας ήταν η καλύτερη. Όχι γιατί είχατε το παραπάνω πτυχίο. Αλλά επειδή έχετε αυτό που όλοι οι εργοδότες ψάχνουν. Την ενέργεια ενός ανθρώπου που και θέλει και μπορεί! Και αυτός ο άνθρωπος, είναι εκείνος που και τον ψάχνουν όλοι και τον θέλουν όλοι...
Ανδρέας Κωνσταντινίδης
Εμπορικός Διευθυντής YubotoLtd.
